مچ پا دارای مفصل لولایی است و قسمتی است که پا و ساق پا به هم می رسند. این بخش از سه استخوان تشکیل شده است: درشت نی، نازک نی و تالوس. مچ پا توسط شبکه ای از رباط ها و تاندون ها احاطه شده است. معمولا فشار زیادی به مچ پا وارد می شود و به همین دلیل تا حد زیادی مستعد آسیب دیدگی و جراحت است. گاهی اوقات حتی جزیی ترین جراحات، می تواند منجر به درد مچ پا (مچ درد) یا منجر به درد ساق پا شود. در برخی موارد، درد مچ پا نیاز به رسیدگی سریع دارد، به همین دلیل به محض این که درد مچ پا با سایر علایم مثل ورم، کبودی و عدم توانایی راه رفتن همراه بود، باید به پزشک مراجعه کنید اقدامات درمان درد مچ پا انجام شود.
درد مچ پا اغلب به دلیل بروز شکستگی یا پیچ خوردگی مچ پا ایجاد می شود و اغلب با تورم و کبودی همراه است. در صورت بروز هر آسیب مانند پیچ خوردن پا که ایجاد درد کند، (حتی درد جزئی)، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. درد مچ پا ممکن است بسیار شدید و یا خفیف باشد و یا ممکن است هنگام بلند کردن جسمی سنگین راه رفتن و یا هنگام دویدن احساس درد کنید. درد مچ پا همچنین می تواند نشانه ای از عفونت و یا یک بیماری خاص باشد و یا ممکن است فرد در اثر ورزش و فعالیت نامناسب دچار پارگی تاندون مچ پا شود.که در ادامه به بررسی علائم و علل درد مچ پا می پردازیم.
علائم و نشانه ها
درد مچ پا گاهی اوقات با علایم زیر همراه است:
- تورم
- قرمزی
- حساسیت به لمس
- گرمی
- سفتی
- تغییر رنگ پوست
- تب
- عدم توانایی بلند کردن اجسام سنگین
- درد سایر مفاصل
علت ها و دلایل
از علت درد مچ پا میتوان گفت اغلب در اثر رگ به رگ شدن مچ پا ایجاد می شود، اما بسیاری عوامل دیگر نیز در ایجاد درد می توانند نقش داشته باشند. در بسیاری موارد به استخوان ها، رباط ها، یا تاندون های مچ پاآسیب وارد شده است و باید به درمان در رفتگی مچ پا توجه شود. سایر علل درد مچ پا شامل موارد زیر هستند:
- ضعف و سستی مچ پا
- نقرس
- شبه نقرس (این بیماری شبیه نقرس است و در اثر رسوب کلسیم در یک یا چند مفصل پا ایجاد می شود که باعث درد، قرمزی و تورم می شود)
- التهاب تاندون آشیل
- پارگی تاندون آشیل
- نژاد
- شکستگی
- سندرم تونل تارسال (فشار به عصب)
- عفونت های ویروسی یا باکتریایی
- عدم جایگیری صحیح استخوان ها
انواع آرتروز که ممکن است باعث ایجاد درد مچ پا شوند، عبارتند از:
- آرتریت روماتوئید
- آرتروز استخوان
- ورم مفاصل پسوریاتیک
- آرتریت نقرسی مزمن
- آرتریت سپتیک
شناخت علت درد مچ پا، درمان صحیح آن را ممکن می سازد. برخی افراد آسیب های جزئی به مچ پا را جدی نمی گیرند و به پزشک مراجعه نمی کنند و سعی می کنند خودشان با درمان خانگی علایمی مثل درد، ورم مچ پا و قرمزی مچ پا را کاهش دهند. در اثر عدم تشخیص و درمان صحیح، آسیب اصلی به درستی درمان نخواهد شد و باعث می شود مچ پا در اثر صدماتی که در آینده ممکن است به آن وارد شود، بسیار حساس شود.
زمان مراجعه به پزشک
هرگز نباید بر اساس شدت درد تصمیم بگیرید که آیا باید به پزشک مراجعه کنید یا نه. همه ی آسیب هایی که به مچ پا وارد می شوند، باعث ایجاد درد نمی شوند. چنانچه با هر کدام از علایم زیر روبرو شدید، هر چه سریع تر، به پزشک مراجعه کنید:
- بیرون زدگی استخوان یا تاندون پا
- ناتوانی در راه رفتن یا ایستادن بدون درد
- درد و تورم شدید
- کبودی که بلافاصله پس از آسیب مشاهده می شود.
- علایم عفونت (قرمزی، گرمی و حساسیت به لمس)
- شنیدن صدای ترق تروق یا احساس ترکیدن چیزی در استخوان مچ پا
- درد مچ پا بعد از گذشت یک تا سه هفته برطرف نمی شود.
- تب 100 درجه فارنهایت (37.7 درجه سانتی گراد)
تشخیص
چنانچه دچار درد مچ پا هستید، باید بلافاصله به منظور تشخیص درست و درمان کامل، به پزشک مراجعه کنید. پزشک یک سری آزمایش های فیزیکی بر روی مچ پایتان انجام می دهد و در مورد فعالیت های شما و سوابق پزشکی شما سوالاتی خواهد پرسید. سپس علایم بیماری را بررسی می کند. تمامی علایمی که به آن دچار هستید را به طور کامل برای پزشک بازگو کنید در غیر این صورت پزشک قادر به تشخیص صحیح بیماریتان نخواهد بود. آزمون های تشخیصی مثل اشعه ی X ممکن است تمامی مشکلات را به طور کامل نشان ندهد. بنابراین پزشک شما ممکن است سایر آزمون های تصویربرداری پزشکی را توصیه کند؛ مثل MRI یا سی تی اسکن. در برخی موارد کشیدن مایع سینوویال (مایعی که در فضای مفصل وجود دارد) ممکن است برای بررسی ضروری باشد.
راه ها و روش های درمان
نوع درمانی که برای درد مچ پای شما استفاده می شود، ممکن است بر اساس علت آسیب و شدت درد تعیین شود. در اغلب موارد جزئی، پزشک به شما استفاده از روش RICE را توصیه می کند. این روش شامل استراحت، قرار دادن یخ، باندپیچی و بالا قرار دادن مچ پا می شود. یخ را باید هر بار به مدت 20 دقیقه به کار برد. اطراف مچ پا را به منظور حفاظت باید با استفاده از یک بانداژ کشسان پیچید. بالا قرار دادن مچ پا می تواند به کاهش ورم و کبودی کمک کند. پزشک همچنین ممکن است استفاده از NSAIDs (داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی) مانند ایبوپروفن را که می توان بدون تجویز پزشک تهیه کرد، پیشنهاد کند. چنانچه درد شدید تر باشد، پزشک ممکن است به داخل مفصل شما داروی مسکن یا کورتیزون تزریق کند و یا انجام فیزیوتراپی را به شما توصیه کند. اگر تمامی این اقدامات بدون نتیجه بود، ممکن است انجام عمل جراحی ضروری باشد. بهبودی و رفع درد مچ پا ممکن است روزها یا ماه ها طول بکشد. به طور معمول، طول مدت بهبودی به شدت و علت درد مچ پا بستگی دارد.
پیشگیری
بهترین راه پیشگیری از آسیب به مچ پا گرم کردن بدن قبل از ورزش های سنگین است. ورزش های ساده و کششی باعث می شوند رباط ها، تاندون ها، مفصل ها، ماهیچه ها و استخوان ها نسبت به صدمات حساسیت کمتری خواهند داشت. جلوگیری از درد مچ پا همواره آسان نخواهد بود. رایج ترین علت درد مچ پا رگ به رگ شدن آن است و ممکن است در هر سنی و به دلیلی اتفاق بیافتد. بهترین راه برای جلوگیری از درد ناگهانی مچ پا این است که مراقب محیط اطراف باشید. قبل از ورزش ماهیچه ها و مفصل هایتان را شل کنید و در صورت هر گونه آسیب، حتی آسیب جزئی، به پزشک مراجعه کنید.