درد خارج زانو به دنبال سیاتیک – رادیکولوپاتی

درد خارج زانو به سبب سیاتیک; یکی از دلایل دردهای زانو، دردهای ارجاعی می باشند که در اثر پاتولوژی در نقطه ای غیر از زانو است. از علل درد خلف زانو، می توان به یکی از شایع ترین آنها که دردهای عصبی انتشاری است اشاره کرد.

دردی که بعلت درگیری یک ریشه عصبی باشد درد رادیکولار یا رادیکولوپاتی نامیده می شود. از رادیکولوپاتی های شایع می توان به سیاتیک (Sciatica) اشاره نمود.

درد سیاتیک – Sciaticalgia

سیاتیک به درد های تیر کشنده ای می گویند که از پشت باسن شروع شده و به پشت ران، زانو، ساق و گاهی کف پا می رسد.

درد سیاتیک بیشتر در سنین ۵۰-۳۰ سالگی بوجود می آید و علت عمده آن پاره شدن دیسک بین مهره ای است. بدنبال وارد شدن فشار بیش از حد به ستون مهره، قسمت حلقوی محیطی دیسک ( آنولوس فیبروزوس) پاره شده و قسمت مرکزی ( نوکلئوس پولپوزوس) از بین شکاف پارگی به بیرون راه پیدا میکند. این قسمت بیرون زده را هرنی (hernia) یا فتق دیسک میگویند. قسمت بیرون زده، ریشه های عصبی که از نخاع خارج می شوند را فشار قرار می دهد.

این فشار  وارد شده بر روی ریشه های عصب سیاتیک موجب بروز علائم می گردد. در ستون مهره کمری این تغییرات بیشتر دیسک بین مهره های ۴ و ۵ کمری ایجاد می شود.

هرنی یا فتق دیسک معمولاً بعد از فعالیت هایی مانند بلند کردن جسم سنگین یا هل دادن جسم سنگین یا خم شدن یا چرخیدن ناگهانی به وجود می آید.

به غیر از هرنی دیسک عوامل دیگری نیز می توانند موجب این رادیکولوپاتی شوند. این عوامل عبارتند از:

اجسام داخل نخاع:

تومور های نخاع و تنگی کانال نخاعی می توانند با فشار آوردن به ریشه عصب بیمار موجب بروز علائم سیاتیک شوند.

تنگی سوراخ بین مهره ای (Intervertebral Foramen):

سوراخ بین مهره ای محلی می باشد که ریشه عصب از آن خارج می شود. هر علتی که موجب تنگ شدن این سوراخ شود موجب اعمال فشار به ریشه عصب سیاتیک شده و در نتیجه علائم ایجاد می شود. این علل عبارتند از: اسپوندیلولیستزی، تومور های عصبی یا ایجاد استئوفیت (استخوان اضافه) در سوراخ بین مهره ای

اسپوندیلولیستزیس (Spondylolisthesis):

اسپوندیلولیستزیس شرایطی است که در آن یک مهره نسبت به مهره ای که در زیر آن قرار دارد، به جلو جابه جا می شود. این جابه جایی می تواند باعث اعمال فشار به ریشه اعصاب شده و موجب علائم رادیکولوپاتی گردد.

چاقی شکمی : با افزایش قوس کمری ، فشار روی شاخه های عصب سیاتیک افزایش می یابد و علائم ایجاد می شود.

توده های باسن و ران: هر توده ای در این نواحی مانند تومورها، آبسه، هماتوم یا چسبندگی های ناشی از اعمال جراحی قبلی میتواند به عصب سیاتیک که از این نواحی عبور می کند فشار آورده و علائم سیاتیک را ایجاد کند.

التهاب عصب: گاهی اوقات التهاب اعصاب و نه فشار بر آنها موجب بروز علائم سیاتیک میشود بطور مثال التهاب عصب بدنبال میلوگرافی یا عمل جراحی و یا تزریق عضلانی در ناحیه باسن

علائم سیاتیک

درد سیاتیکی به صورت درد تیر کشنده ای می باشد که از کمر و پشت باسن شروع شده و به پشت ران، زانو، ساق و گاهی کف پا می رسد. درد سیاتیکی ممکن است بصورت احساس گرفتگی عضلات در ساق یا بصورت احساس درد در پشت یا سطح خارجی ساق باشد. درد ممکن است موقع نشستن طولانی تشدید شود.

ممکن است بیمار احساس سوزن سوزن شدن یا گزگز یا خواب رفتگی در پشت زانو یا ساق داشته باشد و درگیر درد خارج زانو شود. و یا حتی ممکن است احساس سنگینی ساق و احساس ضعف عضلانی در ساق داشته باشد. ممکن است علائم ذکر شده در ساق و پش زانو بدون کمردرد باشد. همچنین در موارد شدید و طول کشیده میتواند موجب آتروفی و لاغر شدن بعضی از عضلات اندام تحتانی شود.

تشخیص

معاینه بیماران در تشخیص سیاتیک نقش بسیار مهمی دارد. در مواردی که معاینه به تنهایی برای تشخیص کافی نباشد و همچنین برای یافتن علت ایجاد کننده درد سیاتیک از روش های تصویر برداری X-ray، MRI و CT scan استفاده می شود.

1. X-ray: از گرافی ساده برای مشاهده ضایعات استخوانی مهره های کمری استفاده می شود.
2. MRI: بهترین روش تصویر برداری برای مشاهده بافت های نرم مانند اعصاب، دیسک بین مهره ای و نخاع می باشد.

در برخی موارد به کمک تست نوار عصب و عضله (Electromyography یا EMG) می توان وضعیت ریشه های عصبی نخاع را بررسی نمود.