انواع سرخوردگی مهره (اسپوندیلولیستزیس، جابه‌جا یی یا لغزش مهره کمر)
سرخوردگی مهره‌ی کمر به پنج نوع اصلی تقسیم می‌شود:
سرخوردگی مهره کمر از نوه دیسپلاستیک: این نوع از سرخوردگی مهره‌ی کمری ناشی از شکلگیری مفاصل فاست به صورت نامناسب یا ناقص است که موجب می‌شود مهره‌ها مستعد لغزش و جا به جایی به سمت جلو باشند. این نوع از سرخوردگی مهره، مادرزادی است و بنابراین از بدو تولد وجود دارد.
سرخوردگی مهره کمر از نوع ایستمیک: در اینو ع از سرخوردگی، بخشی از مهره‌ها به نام پارس اینترآرتیکولاریس (یا بخش میان مفصلی مهره) دچار اختلال یا نقص است. اگر این نقص در مهره‌ها وجود داشته باشد اما هنوز سرخوردگی مهره رخ نداده باشد، به آن اسپوندیلوزیس گفته می‌شود.
وارد شدن ضربه و فشار مکرر به این مهره‌ها موجب سرخوردگی آن‌ها می‌شود که در این صورت به آن اسپوندیلولیستزیس گفته می‌شود. این نوع عارضه بیشتر در بین ورزشکارانی مانند ژیمناستها یا بازیکنان خط حمله‌ی راگبی، که کمر آن‌ها در معرض کشش زیاد قرار دارد، شایع است.
سرخوردگی مهره کمر از نوع فرسایشی: این نوع سرخوردگی مهره بر اثر تغییرات ناشی از آرتروز ستون فقرات و تحلیل رفتن غضروف بین مفصلی رخ می‌دهد. این نوع از سرخوردگی مهره بیش از همه در بین افراد مسن شایع است.
سرخوردگی تروماتیک: این نوع از سرخوردگی بر اثر وارد شدن ضربه یا فشار مستقیم به مهره‌ها، شکستگی جسم مهره، شکستگی تیغه‌های مهره و یا مفاصل فاشت رخ می‌دهد. وارد شدن ضربه می‌تواند باعث لغزش مهره کمر و جا به جایی به سمت جلو می‌شود.
سرخوردگی آسیب‌شناختی: این نوع سرخوردگی مهره کمر، ناشی از وجود نقصی در استخوان‌های ستون فقرات است که این نقص می‌تواند ناشی از ناهنجاری‌های استخوانی مانند تومور باشد.
درجه‌ی سرخوردگی مهره
سرخوردگی مهره کمر را می‌توان با درجه‌ی شدت مختلفی توصیف کرد. یکی از پرکاربردترین درجه بندی‌ها برای توصیف میزان سرخوردگی و لغزش مهره‌ها، درجه بندی است که از شماره یک (کمترین میزان جابه‌جایی مهره) شروع شده و تا شماره ۴ (شدید‌ترین حالت سرخوردن مهره کمر) ادامه دارد.
میزان سرخوردگی مهره کمر با توجه به میزان جلو رفتن مهره به سمت جلو، نسبت به مهره‌ی پایینی، اندازه‌گیری می‌شود:
درجه‌ی یک: یک تا ۲۵ درصد سرخوردگی
درجه‌ی دو: ۲۶ تا ۵۰ درصد سرخوردگی
درجه‌ی سه: ۵۱ تا ۷۵ دصد سرخوردگی
درجه‌ی چهار: ۷۵ تا ۱۰۰ درصد سرخوردگی
علت بروز سرخوردگی مهره چیست؟
استخوان‌های تشکیل دهندهی ستون فقرات از طریق چندین مفصل کوچک به هم متصل هستند که این مفاصل موجب می‌شوند که ستون فقرات در عین حال که در راستای صحیح قرار دارد، حرکت داشته باشد. در صورتی که در یکی یا تعداد بیشتری از این مفاصل اختلال ایجاد شود،
ممکن است یکی از استخوان‌ها از راستای خود خارج شود و در نتیجه سرخوردگی مهره کمر یا جابه‌جایی مهره رخ دهد. هر یک از موارد زیر می‌تواند موجب بروز مشکل در مفاصل ستون فقرات شود:
وجود مشکلات مادرزادی در مفاصل ستون فقرات
آسیب به مفاصل ستون فقرات طی تصادف ماشین
وجود شکستگی‌های فشاری در مهره‌ها به علت وارد کردن فشار بیش از حد به مفصل
آسیب به مفصل بر اثر عفونت یا ابتلا به آرتروز
در کودکان و نوجوانانی که در ورزش‌های پرفشار یا پربرخورد شرکت دارند نیز ممکن است سرخوردگی مهره کمر ایجاد شود. در برخی از ورزش‌ها مانند ژیمناستیک یا وزنه برداری فشار زیادی به ستون فقرات وارد می‌شود که می‌تواند باعث شکستگی‌های فشاری در مهره‌ها شده، که این موضوع نهایتا منجر به سرخوردن مهره کمر می‌شود.
در بزرگشالان، سرخوردگی مهره کمر می‌تواند بر اثر فرسایش ستون فقرات و شکستگی‌های فشاری در مهره‌ها باشد. سرخوردگی مهره‌ها می‌تواند حتی در صورت عدم وجود شکستگی‌های فشاری نیز رخ دهد و این در صورتی است که دیسک‌ها و غضروف‌های بین مفصلی دچار فرسایش شوند و مهره‌ها از جای اصلی خود بلغزند و جا به جا شوند.
عوامل خطر (عوامل موثر) در ابتلا به سرخوردگی مهره چه هستند
یکی از عوامل خطر برای ابتلا به سرخوردگی مهره کمر، داشتن سابقه خانودگی در ابتلا به این عارضه است. افرادی که در بدو تولد دچار عارضه‌ی پارس اینترآرتیکولاریس (اختلال در سطح بین مفصلی مهره‌ها که با نام اسپوندیلوزیس) هستند، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرخوردن مهره کمر هستند.
سایر عوامل خزر عبارتند از داشتن سابقه‌ی آسیب‌های مکرر در ستون فقرات و کشیده شدن ستون فقرات یا کمر به دفعات مکرر.
ورزشکارانی مانند ژیمناستها، وزنه برداران و مهاجمان فوتبال آمریکایی، فشار بسیار زیادی به کمر خود وارد می‌کنند و کمر خود را تا حدود زیادی به عقب خم می‌کنند و به همین دلیل بیش از دیگران در معرض ابتلا به سرخوردگی مهره کمر هستند.
علائم
علائم سرخوردگی مهره کمر عبارتند از:
درد کمر یا باسن
دردی که از پایین کمر تا پاها منتشر می‌شود
احساس ضعف و بی حسی در یک یا هر دو پا
مشکل در راه رفتن
درد پا، بان یا کمر که در هنگام خم شدن یا چرخش کمر بیشتر می‌شود.
در موارد نادری، بی احختیاری مدفوع و ادرار
در برخی موارد سرخوردگی مهره‌ها هیچ علائمی ایجاد نمی کند.
سرخوردگی مهره چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک شما با نگاه به تصاویر رادیوگرافی ستون فقرات می‌تواند سرخوردگی مهره کمر را تشخیص دهد. تصاویر رادیوگرافی همچنین وجود هر گونه شکستگی یا ترک‌خوردگی در مهره‌ها را نیز نشان می‌دهد. برای بررسی آسیب به بافت‌های نرم و تدوین بهتر برنامه‌ی درمانی نیز لازن است از تصاویر اسکن ام آر آی یا سی تی اسکن استفاده شود.