spine subluxation به وضعیتی گفته می‌شود که در آن یکی از مهره‌های ستون فقرات بر روی مهره‌ی پایینی خود سر می‌خورد و از جای خود خارج می‌شود. در صورتی که این مهره بیش از اندازه لغزش داشته و جابه‌جا شود، می‌تواند بر روی شاخه‌های عصبی فشار وارد کرده و موجب بروز درد شود. معمولاً مهره‌های قسمت پایینی ستون فقرات دچار سرخوردگی می‌شوند. کلمه‌ی اسپوندیلولیستزی یک واژه‌ی یونانی است که از ترکیب کلمات اسپوندیلوز به معنای ستون فقرات یا مهره‌ها و لیستزیس به معنای لغزش یا سر خوردن تشکیل شده است. روش درمان سرخوردگی مهره‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله سن، وضعیت عمومی سلامتی بیمار، میزان سرخوردگی مهره کمر و شدت علائم بیمار. روش‌های درمانی به‌کاررفته، اغلب غیرجراحی هستند و شامل استراحت، دارودرمانی، ورزش و کایروپرکتیک می‌شوند.
انواع سرخوردگی مهره و علل آن
سرخوردگی مهره کمر دارای انواع مختلف و علل گوناگونی است که شایع‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
سرخوردگی مهره‌ی مادرزادی
منظور از مادرزادی این است که سرخوردگی مهره از بدو تولد وجود دارد و نتیجه‌ی شکل‌گیری غیرطبیعی استخوان‌ها است. در این مورد، قرارگیری مهره‌ها در حالتی غیرطبیعی موجب می‌شود که بیشتر در معرض خطر سرخوردگی و لغزش بر روی یکدیگر باشند.
سرخوردگی مهره ایستمیک
این نوع از سرخوردگی مهره بر اثر ابتلا به اسپوندیلولیزیس ایجاد می‌شود. در این بیماری، شکستگی‌های فشاری کوچکی در ستون مهره‌ها رخ میدهد که این شکستگی‌ها موجب ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شود، تا حدی که جابه‌جا شده و به یک سمت سر می‌خورند.
سرخوردگی مهره‌ی فرسایشی
این نوع از سرخوردگی مهره شایع است. با بالا رفتن سن، دیسک‌های بین مهره‌ای رطوبت خود را از دست می‌دهند و حالت ارتجاعی و تحمل فشار آن‌ها کمتر می‌شود و در نتیجه نمی‌توانند حرکات مختلف ستون فقرات را به‌خوبی پشتیبانی و آن‌ها را تحمل کنند.
سایر علل سرخوردگی مهره کمر که کمتر شایع هستند عبارت‌اند از:
- سرخوردگی مهره تروماتیک: وارد شدن آسیب فیزیکی موجب شکستگی و جابه جایی و سرخوردن استخوان‌ها می‌شود.
- سرخوردگی مهره پاتولوژیک: ستون فقرات بر اثر ابتلا به بیماری مانند پوکی استخوان، عفونت یا تومو ضعیف می‌شود.
- سرخوردگی مهره پس از جراحی: سرخوردن مهره یا شدید شدن میزان لغزش آن پس از انجام جراحی ستون فقرات
عوامل خطر
سرخوردگی مهره، شایع‌ترین علت درد کمر در نوجوانان است. علائم سرخوردگی مهره معمولاً در سن رشد صفحات استخوانی در نوجوانی رخ میدهد. سرخوردگی مهره‌ی فرسایشی اغلب در سنین بعد از ۴۰ سال رخ میدهد.
علائم
علائم سر خوردن مهره‌ها عبارت‌اند از:
- درد و گزگز پاها اغلب در یک سمت از بدن
- دردی تیر کشنده در ستون فقرات که تا دست‌ها یا تا پاها منتشر می‌شود.
- دردی که در شب‌ها یا در هنگام انجام حرکات خاص، تشدید می‌شود.
- دردی که پس از ایستادن یا نشستن تشدید می‌شود.
- ضعف عضلانی با علت نامشخص
- مورمور، سوزن‌سوزن شدن، درد یا سوزش در ناحیه مورد نظر
نوع درد ناشی از سرخوردگی مهره در هر یک از بیماران متفاوت است. اگر درد شما منجر به بی‌حسی یا گزگز در دست پا شده است به طوری که توانایی کنترل عضلات شما را تحت تاثیر قرار داده است، لازم است حتما به پزشک مراجعه کنید.
درجه‌های سرخوردگی مهره کمر
عکسبرداری رادیولوژی از ستون فقرات میزان سرخوردگی مهره را تعیین می‌کند. درجه‌ی سرخوردگی مهره از I تا IV دسته‌بندی می‌شود:
- درجه ۱: ۱ تا ۲۵ درصد سرخوردگی مهر
- درجه ۲: ۲۶ تا ۵۰ درصد سرخوردگی مهره
- درجه ۳: ۵۱ تا ۷۵ درصد سرخوردگی مهره
- درجه ۴: ۷۶ تا ۱۰۰ درصد سرخوردگی مهره
به طور کلی سرخوردگی‌های درجه‌ی ۱و ۲ برای درمان نیازی به جراحی ندارند و با روش‌های غیرجراحی درمان می‌شوند. سرخوردگی‌های درجه ۳ و ۴ در صورت ماندگاری و دردناک بودن ممکن است به جراحی نیاز پیدا کنند.
عوارض
درد مداوم ناشی از سرخوردگی مهره می‌تواند منجر به کاهش حرکت‌پذیری بیمار و عدم فعالیت او شود. عدم تحرک و فعالیت نیز به‌نوبه‌ی خود موجب افزایش وزن، کاهش تراکم استخوانی، تحلیل رفتن عضلات و کاهش انعطاف‌پذیری بدن می‌شود. همچنین در صورتی که مهره سرخورده بر روی عصب فشار وارد کرده باشد، احتمال بروز آسیب عصبی مداوم وجود دارد.
تشخیص
عکس‌های رادیوگرافی با اشعه‌ی ایکس از ستون فقرات می‌توانند وجود سرخوردگی مهره را نشان بدهند. برای بررسی استخوان‌ها و عصب‌های درگیر نیاز به دیدن تصاویری با جزئیات بیشتر است که در این صورت اسکن ام آر آی یا سی تی باید تهیه شود.
درمان با کایروپرکتیک
در روش درمان های دستی ستون فقرات متخصص طب فيزيكي و توانبخشي و یا کایروپراکتیک انحراف موجود درمهره هاي بدن را شناسايي كرده وبا انجام يك حركت ريز و سريع كه به مهره وارد مي كند آنرا به جاي صحيح خود برمي گرداند و موجب كاهش دراماتيك درد گزگز و مورمور مي شود .
روش اصلاح و تنظيم ستون فقرات به كمك دست ( مانیپولاسیون کمر ) يك روش بي خطر و بدون عوارض می باشد كه اگر توسط فرد متخصص کایروپراکتیک انجام شود بسيار كمك كننده خواهد بود و مي تواند بيمار در مواردي از دردهاي حاد و مزمن كاملا رها شود. یکی از اصلی ترین کاربرد کایروپراکتیک درمان دیسک کمر می باشد که از آن با عنوان جا اندازی هم یاد می کنند.