مطالب پزشکی

درد در قسمت بالایی پشت بدن معمولا در نتیجه وضع اندامی ضعیف، استفاده بیش از حد از عضلات یا یک آسیب دیدگی شکل می گیرد.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از “د هلثی”، قسمت بالایی پشت بدن ناحیه بین گردن و زیر قفسه دنده در نظر گرفته می شود. احساس درد در پشت بدن می تواند شرایطی آزاردهنده باشد و در صورت شدت زیاد می تواند فعالیت های روزانه انسان را مختل کند.

اگرچه احساس درد در قسمت بالایی پشت بدن نسبت به کمر شیوع کمتری دارد اما مواجهه با آن می تواند به بروز مشکلی جدی اشاره داشته باشد.

ممکن است با پشت میز نشینی شما در ارتباط باشد

احساس درد در قسمت بالایی پشت بدن عمدتا از وضع اندامی ضعیف ناشی می شود. نشستن طولانی مدت و خیره شدن به نمایشگر رایانه می تواند موجب جمع شدن عضلات سینه و کشیده شدن عضلات قسمت بالایی پشت بدن شود. افراد بسیاری در نتیجه این شرایط یک اسپاسم عضلانی را بین تیغه های شانه خود تجربه می کنند.

می تواند ناشی از استرس باشد

در کنار وضع اندامی ضعیف و نامناسب، کشیدگی و فشار در عضلات اطراف گردن و شانه ها یا بین تیغه های شانه می تواند به واسطه دلایل مختلفی از جمله استرس، ورزش شدید و خوابیدن در وضعیتی نامناسب و عجیب شکل بگیرد.

می تواند به بروز تومور در ریه اشاره داشته باشد

اگر پس از درمان های خانگی، دریافت ماساژ یا حتی استفاده از بالش و تشک جدید، درد در قسمت بالایی پشت بدن همچنان پایدار و آزاردهنده باقی مانده است، در موارد بسیار نادر، این ممکن است نشانه ای از بروز یک تومور در ریه باشد. سرطان ریه پیشرفته ممکن است به استخوان درد منجر شود. کاهش وزن، سینه درد، و ضعف از دیگر نشانه های سرطان ریه هستند. اگر درد در پشت بدن از بین نمی رود و شما را شب ها از خواب بیدار می کند برای بررسی دقیق این شرایط به پزشک مراجعه کنید.

یک تصادف خودرو را تجربه کرده اید

اگر پس از یک تصادف خودرو همچنان می توانید راه بروید و به نظر نمی رسد آسیبی جدی دیده باشید، شاید از مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق شرایط خود منصرف شوید. با این وجود، شدت تصادف و حرکات ناگهانی رو به جلو و عقب که طی این رویداد تجربه کرده اید می تواند موجب پارگی و التهاب در عضلات و رباط هایی شود که در ناحیه گردن و قسمت بالایی پشت قرار دارند. اگر به واخوردگی گردن مشکوک هستید، به ویژه اگر با علائم دیگر مانند سرگیجه، خستگی و گردن درد مواجه هستید برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنید.

با احساس درد در پهلوهای خود مواجه هستید

سنگ های کلیه می توانند شرایطی بسیار آزاردهنده را ایجاد کنند و افزون بر احساس درد در پهلوها ممکن است موجب احساس درد در قسمت بالایی پشت بدن نیز شوند. احساس درد و ناراحتی هنگام دفع ادرار و رنگ قرمز یا قهوه ای ادرار از دیگر علائم احتمالی سنگ کلیه هستند. اگر درد پایدار و شدید است برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنید. احساس درد در سمت راست زیر تیغه شانه نیز ممکن است به بروز مشکلی در کیسه صفرا اشاره داشته باشد.

تب دارید

در برخی موارد خاص، احساس درد در قسمت بالایی پشت بدن که با تب یا بی حسی یا گزگز در دست ها همراهی می شود می تواند به یک عفونت ستون فقرات اشاره داشته باشد. این شرایط بسیار نادر است اما برخی عوامل خطر در صورت ابتلا به سرطان، دیابت، چاقی مبتلا یا دارا بودن یک سیستم ایمنی ضعیف و سرکوب شده وجود دارند. آزمایش های تصویربرداری مانند پرتو اکس، سی‌تی‌ اسکن و ام‌آر‌آی می توانند به پزشک در تشخیص یک عفونت ستون فقرات کمک کنند. بیمار برای دریافت آنتی بیوتیک های درون وریدی به مراجعه به بیمارستان نیاز خواهد داشت.

درد به سینه نیز سرایت می کند

بی حسی یا ضعف در دست ها می تواند نشانه ای از یک سکته مغزی یا یک پارگی در دیواره سرخرگ آئورت، بزرگ‌ترین رگ خونی بدن انسان که در پشت سینه امتداد دارد باشد. فشار خون بالا در بلند مدت انسان را در معرض خطر این شرایط قرار می دهد. همانند سکته مغزی، پارگی سرخرگ آئورت نیز یک وضعیت اضطراری است و به مراقبت پزشکی فوری نیاز دارد.

به واقع خسته هستید

احساس فشار شدید در ناحیه سینه تنها علامت یک سکته قلبی نیست و باید به نشانه های ظریف‌تری مانند حالت تهوع، احساس درد در پشت بدن، تنگی نفس و خستگی شدید نیز توجه داشته باشید.

پاهای شما ضعیف هستند

بلند کردن اجسام سنگین و اعمال فشار بیش از حد بر کمر و پشت بدن به جای استفاده مناسب از پاها می تواند خطر ابتلا به بیرون‌زدگی دیسک که به نام فتق دیسک نیز شناخته می شود را افزایش دهد. اگر با احساس درد در قسمت بالای پشت بدن همراه با بی حسی یا ضعف در دست ها یا پاهای خود مواجه هستید، این ممکن است نشانه ای از یک آسیب نورولوژیک ناشی از فتق دیسک باشد.

تنفس عمیق با ایجاد درد همراه است

اگر تنفس عمیق شرایطی دردناک برای شما محسوب می شود باید در پی دریافت کمک پزشکی باشید. آمبولی ریوی، یک دلیل خطرناک برای این شرایط است. لخته های خون می توانند از مکان تشکیل در سیاهرگ دست یا پا جدا شده و وارد ریه شوند و با ایجاد گرفتگی در رگ های خونی این اندام موجب گردش خون ضعیف، التهاب و مرگ بافت شوند. درد شدید و تیز و دشواری در تنفس پس از یک مسافرت طولانی با خودرو یا هواپیما یا پس از عمل جراحی از نشانه های آشکار این شرایط هستند. اگر پشت درد شما با هر نفس عمیق بدتر می شود، با تنگی نفس مواجه هستید، سرفه خونی دارید یا احساس خستگی شدید دارید با مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.

تنگی نفس دارید

به ندرت، احساس درد در قسمت بالایی پشت بدن به واسطه هواجنبی یا نوموتوراکس رخ دهد که می تواند در نتیجه یک آسیب دیدگی شکل گرفته باشد. در صورت احساس درد همراه با تنگی نفس یا احساس درد شدید هنگام تنفس عمیق باید در پی دریافت کمک پزشکی فوری باشید.

درد هنگام حرکت تشدید می شود

اگر یک آسیب تروماتیک مانند افتادن جسمی سنگین روی پشت یا زمین خوردن را تجربه کرده اید، ممکن است استخوان مهره یا یک دنده شما دچار شکستگی شده باشد. با توجه به مکان قرارگیری استخوان شکسته، ممکن است درد در قسمت بالای پشت بدن یا سمت راست خود را احساس کنید. شدت درد می تواند متوسط تا شدید باشد اما در صورت حرکت هرچه بیشتر تشدید شود. برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنید.

چه کاری می توانید انجام دهید

موارد خفیف و عادی کشیدگی عضله معمولا تنها چند روز ادامه دارند. استراحت و عدم اعمال فشار بر قسمت تحت تاثیر قرار گرفته طی این دوره اهمیت دارد. در کنار استراحت، فرد می تواند از کمپرس یخ، مصرف داروهای ضد التهاب مانند ایبوپروفتن یا ناپروکسن، و یا برخی درمان های خانگی ساده برای تسکین کمر درد استفاده کند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم

همواره نمی توان این گونه فرض کرد که احساس ناراحتی و درد در قسمت پشت بدن با مساله ای جدی ارتباط ندارد. اگر درد بیش از چند روز ادامه داشته است یا برای تسکین آن نیازمند مصرف داروهای مسکن هستید باید برای ارزیابی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنید. همچنین، اگر درد توانایی شما برای انجام فعالیت های عادی روزانه را محدود کرده است به پزشک مراجعه کنید.

درد پایین کمر

کمردرد یک درد بسیار شایع و گسترده در سرتاسر دنیا است. اگر چه کمردرد در هر سنی ممکن است ایجاد شود اما در بزرگسالان بالای ۳۵ سال بیشتر شایع است.

درد پایین کمر ممکن است مربوط به استخوانها (مهره های کمر)، دیسکهای بین مهره ها، رباط اطراف ستون فقرات و دیسکها، عصبها و طناب نخاعی، عضلات کمر، اندامهای داخلی لگن و یا پوست نواحی پایین کمر باشد.

دلایل، علائم و نشانه های کمردرد

شایعترین دلایل کمردرد عبارتند از :

• کشیدگی عضلات
• فشار زیاد بر کمر
• کشیدگی رباطها
• گرفتگی عضله
• بد بودن تشک یا رختخواب (در صورتی که ستون فقرات بر روی تشک صاف نباشد احتمال کمردرد وجود دارد)

مهمترین عوامل کمردرد که نیازمند مراجعه به پزشک هستند:

پارگی دیسک هر مهره در ستون فقرات توسط دو دیسک بالا و پایین حمایت میشود. در صورتی که دیسک پاره شود ،فشار زیادی بر عصب ها وارد شده و کمردرد اتفاق می افتد. بیرون زدن دیسک (فتق دیسک) به همان شکلی که پارگی دیسک عمل میکند، باعث افزایش فشار بر عصبها و درد میشود.
سیاتیک درد تیز تیر کشنده که از پایین کمر یا باسن به پا میزند. ممکن است درد سیاتیک در اثر بیرون زدن دیسک اتفاق افتاده باشد که فشار زیادی بر عصب سیاتیک وارد میکند.
آرتروز بیماران آرتروز در مفاصل ران و کمر دچار مشکل میشوند. در برخی موارد تنگی کانال نخاع ممکن است وجود داشته باشد. در تنگی کانال نخاع فضای پیرامون طناب نخاعی باریک و تنگ است.

انحنای غیر طبیعی در ستون فقرات در صورتی که انحنای ستون فقرات غیر معمول باشد احتمال بروز کمردرد وجود دارد. از جمله موارد آن میتوان به اسکولیوز یا کج پشتی (scoliosis) اشاره کرد که در آن ستون فقرات به یک طرف انحنا دارد و کیفوزکه آن را به قوز یا گوژپشتی میشناسیم.
پوکی استخوان استخوانها از جمله استخوان مهره های کمر در پوکی استخوان شکننده و متخلخل میشوند و در نتیجه احتمال شکستگی های فشاری در آنها افزایش می یابد.

برخی عوامل کمردرد که نیازمند درمان فوری و اورژانسی هستند:

سندرم دم اسب در صورتی که احساس درد مبهم در پایین کمر و بالای باسن دارید و همچنین حس در نواحی باسن، اندام تناسلی و ران را از دست داده اید ممکن است دچار سندرم دم اسب (Cauda equina ) باشید. گاهی اوقات عملکرد مثانه و روده نیز دچار اختلال شده و بیمار در دفع ادرار و مدفوع کنترل خود را از دست میدهد.
سرطان ستون فقرات شروع ناگهانی کمردرد در افراد مسنتر به خصوص در صورتی که بدون زمین خوردن یا جراحت دیگری شروع شده باشد، ممکن است ناشی از سرطان باشد.
عفونت ستون فقرات در صورتی که بیمار دچار تب شده و در کمر ناحیه دردناک و گرم احساس شود احتمال عفونت وجود دارد.
ضعف در پاها و عدم توانایی ایستادن یا راه رفتن درست همراه با تجربه درد

عوامل زمینه ساز کمردرد

• مشاغلی که از نظر هیجانی و روانی پر تنش هستند
• نشستن به مدت طولانی یا سبک زندگی کم تحرک
• سن (افراد میانسال و سالمند خیلی بیشتر از نوجوانان و کودکان دچار کمردرد میشوند)
• اضطراب و افسردگی
• اضافه وزن و چاقی
• سیگار کشیدن
• ورزشهای فیزیکی شدید در صورتی که به درستی انجام نشوند برای مثال بلند کردن وزنه بدون مربی
• کارهای فیزیکی سخت
• بیمارانی که چند ماه استروئید مصرف کرده اند

چگونه علت دقیق کمردرد مشخص می‌شود؟

عکس پرتوی ایکس وضعیت و راستای استخوانها را نشان داده و شکستگی یا آرتروز استخوان را شناسایی میکند
ام آر آی یا سی تی اسکن در این روشهای تصویر برداری، بیرون زدگی دیسک یا مشکلات مربوط به بافتها، تاندونها، عصب ها، رباطهایی، رگهای خونی، عضله ها و استخوانها شناسایی میشود.
اسکن استخوان در اسکن استخوان، سرطان یا شکستگیهای فشاری که براثر شکنندگی استخوان ( پوکی استخوان) ایجاد شده است شناسایی میشود.
هدایت عصبی یا نوار عصب و عضله (الکترومیوگرافی) در این روش تحت فشار گرفتن عصب که ممکن است در اثر بیرون زدگی دیسک یا تنگی نخاعی اتفاق افتاده باشد تایید میگردد.
آزمایش خون در صورتی که پزشک به عفونت شک داشته باشد آزمایش خون تجویز میکند.

«دیسک کمر یا سیاتیک؟» سوالی است که اغلب مبتلایان به کمردرد، پادرد، بی حسی و گزگز در پاها با آن مواجه می شوند. حقیقت این است که دیسک و سیاتیک هر دو از اعضای مهم بدن انسان هستند و بیماری محسوب نمی شوند، بلکه درگیری آنهاست که باعث ایجاد علائم و درد برای بیمار می شود. بسیاری از مبتلایان به دردهای کمر به علت شباهت علائم اختلال در دیسک های بین مهره ای و عصب سیاستک مدت ها دچار سرگردانی می شوند و از مطبی به مطب دیگر مراجعه می کنند. این درگیری ها گاهی به هم مرتبط و گاهی کاملا از یکدیگر جدا هستند و تنها پزشک متخصص و حاذق است که می تواند این موضوع را تشخیص دهد.

از آنجایی که اغلب افراد تعریف دقیقی از این دو بیماری ندارند و نام آنها را جابجا استفاده می کنند. این مطلب را به دردهای کمر و ارتباط آنها با دیسک های بین مهره ای و عصب سیاتیک اختصاص دادهایم. بدن انسان دارای 24 مهر ستون فقرات است؛ 7 مهر در ناحیه گردن، 12 مهره متصل به دنده در ناحیه قفسه سینه و 5 مهره در ناحیه کمر. در امتداد مهره ها نیز استخوان خاجی و دنبالچه قرار گرفته است. میان هر یک از مهره های ستون فقرات، یک دیسک قرار دارد که مانند ضربه گیر، فشارهای وارد شده به ستون مهره ها را جذب و خنثی می کند. هر دیسک دارای یک هسته متحرک به نام «نوکلئوس پالپوزوس» است که حالت ژله مانند دارد.

دیسک یا سیاتیک؟ مساله این است؟

این هسته با حلقه های فیبری غضروفی پوشیده شده و محافظت می شود درواقع دیسک مانند یک واشر ضخیم است که در مرکز آن یک عدسی متحرک قرار دارد. در زمان تولد تقریبا 80 درصد از محتوای دیسک را آب تشکیل می دهد، اما با بالارفتن سن به تدریج از آب موجود در دیسک کاسته می شود و خاصیت ارتجاعی آن کاهش می یابد. فشار عمودی نیروی جاذبه بر ستون فقرات و فعالیت هایی مانند بلندکردن اشیای سنگین، وضعیت های نادرست ایستادن، نشستن و خوابیدن و حوادث، تصادفات و… نیز احتمال درگیری و آسیب دیسک را بالا می برند.

درگیری دیسک 5 مرحله دارد

درگیری دیسک های بین مهره ای در 5 مرحله اتفاق می افتد؛ از جمله برجستگی خفیف (بالجینگ)، برجستگی شدید (پروتروژن)، بیرون زدگی متوسط (اکستروژن)، بیرون زدگی کامل (هرنیشن) و جداشدگی (سکوئستریشن)، در مرحله بالجینگ، هسته مرکزی دیسک دچار صدمه نشده و فیبر پوشاننده خود را پاره نکرده است. درواقع، فقط مقداری فشار به نخاع وارد می کند.

در مرحله پروتروژن، فشار هسته دیسک به بیرون بیشتر است، اما همچنان حلقه های فیبری پوشاننده خود را پاره نکرده و به بیرون راه نیافته است. در مرحله اکستروژن، هسته دیسک حلقه های فیبری دور خود را پاره کرده و تا حدودی بیرون زده است. در مرحله هرنیشن بیرون زدگی محتوای دیسک افزایش یافته است. در مرحله سکوئستریشن نیز بخشی از محتوای دیسک جدا و وارد کانال نخاع شده است.

دردی که از کمر به پا می زند

مهم ترین علامت درگیری دیسک کمر، درد در ناحیه کمر است که می تواند به عمق باسن، پشت ران و پشت زانو منتشر شود. خیلی اوقات نیز این درد از زانو رد می شود و به پشت پاشنه پا و انگشت های پا می رسد. درد ناشی از درگیری دیسک کمر عمیق است و در صورت تحریک سیستم عصبی با علائم کرخی، گزگز شدن و بی حسی پاها همراه می شود. بعضی از بیماران نیز علائم درگیری دیسک کمر را به صورت خشکی، سردی یا داغی در ناحیه پا یا خالی شدن پاها تجربه می کنند.

تفاوت سیاتیک و دیسک کمر

عصب سیاتیک طولانی ترین عصب بدن انسان است که از ناحیه کمری آغاز می شود و تا انتهای پا امتداد دارد. این عصب که خود از اتصال چند ریشه عصبی (S3-L4) تشکیل شده است از پشت باسن عبور کرده و نواحی مختلف پا را از لحاظ حسی و حرکتی، عصب دهی می کند. بیرون زدگی، پارگی یا ورود محتوای ژلاتینی دیسک های بین مهره ای به کانال نخاع می تواند با ایجاد فشار بر عصب سیاتیک باعث ایجاد درد و علائمی مانند گزگز و بی حسی در پاها و انگشتان پا شود.

دروافع 90 درصد از دردهای سیاتیک به دلیل بیرون زدگی دیسک های کمر ایجاد می شوند. با این حال، وجود علائم سیاتیک همیشه دلیل بر بیرون زدگی دیسک کمر نیست. عصب سیاتیک در حدود 17 درصد از افراد از داخل عضله پیریفورمیس (عضله ای کوچک در عمق لگن و باسن) عبور می کند، بنابراین گرفتگی یا کوتاه شدن این عضله می تواند با تحریک عصب سیاتیک باعث ایجاد درد و علائم درگیری عصب شود.

خیلی از این افراد هنگام نشستن روی باسن دچار تشدید درد می شوند. عدم تعادل در عضلات سمت چپ و راست کمر نیز در بعضی موارد می تواند با کشش مهره ها به سمت خود باعث تحریک عصب سیاتیک در ناحیه کمر و علائم ناشی از آن شود. حوادث، ضربه و تصادفات از دیگر دلایلی هستند که با آسیب به عصب سیاتیک می توانند درد و ناراحتی در نواحی پا ایجاد کنند. لازم به ذکر است بعضی از بیماری های متابولیک مثل دیابت هم می توانند باعث علائمی مانند گزگز و مورمور در پاها شوند، در حالی که هیچ ارتباطی با درگیری سیاتیک ندارند.

عوامل درگیری دیسک کمر

عوامل مختلفی در بیرون زدگی و درگیری دیسک کمر دخیل هستند. چاقی، بلندکردن اشیای سنگین، شیوه نادرست خم شدن، وضعیت های نامناسب بدن هنگام نشستن، ایستادن و خوابیدن، ورزش نکردن، ورزش غیراصولی، تصادف و حوادث، ناهنجاری های مادرزادی، گودی بیش از حد یا کمتر از حد کمر، بارداری و جابجایی، سابلاکسیشن و سرخوردگی مهره ها روی یکدیگر همگی از عوامل موثر در درگیری دیسک های بین مهره ای و درد و ناراحتی ناشی از آن هستند. استرس و اضطراب نیز با افزایش ترشح هورمون کورتیزول و افزایش التهاب در بدن به طور غیرمستقیم باعث تشدید دردهای دیسک کمر می شوند. استعمال دخانیات از دیگر عواملی است که به طور غیرمستقیم بر دردهای ناشی از درگیری دیسک تاثیر می گذارد.

تشخیص از طریق معاینه و ام آر آی

مشکلات دیسک کمر معمولا با معاینه قابل تشخیص هستند، اما برای ارزیابی دقیق محل و میزان بیرون زدگی دیسک باید تصویربرداری ام آر آی یا رادیولوژی انجام شود. یکی دیگر از راه های تشخیص میزان درگیری دیسک و تاثیر آن بر سیستم عصبی، گرفتن نوار عصب و عضله است، به خصوص زمانی که تنگی کانال نخاعی ایجاد شده باشد. البته گرفتن عکس رادیولوژی و نوار عصب و عضله حتما باید بجا باشد. در غیر این صورت اطلاعات مهمی به پزشک نمی رساند. برای تشخیص میزان قدرت عضلانی بیمار و برابر بودن آن در سمت راست و چپ، معاینه کفایت می کند. اگر در معاینه مشخص شود قدرت عضلانی از حد لازم کمتر است، گرفتن نوار عصب و عضله ضروری خواهدبود.

پیشگیری از آسیب های دیسک کمر

حفظ وضعیت مناسب بدن حین راه رفتن، ایستادن، نشستن و خوابیدن، خودداری از خم و راست شدن به شیوه نادرست، تقویت عضلات و انعطاف پذیری آنها با ورزش اصولی منظم، انجام حرکات اصلاحی تجویزشده از سوی پزشک، استفاده از مایعات به اندازه کافی و اصلاح گودی بیش از حد یا کمتر از حد کمر و… به پیشگیری از درگیری دیسک کمر کمک می کنند.
خیلی اوقات افراد بعد از خم شدن به سمت زمین برای برداشتن اشیا یا بستن بند کفش و… دچار درد دیسک کمر می شوند، بنابراین آشنایی با شیوه درست خم شدن روی زمین از اهمیت ویژه ای برخوردار است. برای این منظور باید حتما به جای خم شدن از کمر، به شیوه اسکات از زانو خم شوید و خود را به زمین نزدیک کنید. اگر هم توانایی این حرکت را نداشته باشید باید حتما ضعف بدن را با کمک پزشک متخصص برطرف کنید.

درگیری دیسک همیشه درد ندارد

کمردرد ناشی از درگیری دیسک اوایل معمولا قدری خفیف است که فرد به آن توجهی نمی کند. این درد اغلب با خواب و استراحت شبانه برطرف می شود و دوباره با انجام فعالیت های مختلف تا انتهای روز ظاهر خواهدشد. روند بهبود درد با خواب برای مدتی ادامه پیدا می کند تااینکه به تدریج درگیری دیسک افزایش می یابد. میزان درد ناشی از درگیری دیسک به آناتومی بدن فرد نیز بستگی دارد. برای مثال اگر کانال نخاع گشاد باشد، بیرون زدگی دیسک ممکن است دردی برای فرد ایجاد نکند، اما اگر این کانال تنگ باشد حتی یک بیرون زدگی خفیف دیسک هم می تواند باعث درد شدید شود. گاهی اوقات هم افراد مبتلا به درگیری دیسک کمر دچار درد نی شوند و آن را فقط با گزگز شدن و بی حسی در پا تجربه می کنند. درواقع، این موضوع به محل درگیری دیسک بستگی دارد.

شاید این درد ناشی از دیسک یا سیاتیک نباشد

کمردرد همیشه بر اثر درگیری دیسک یا سیاتیک اتفاق نمی افتد. برای مثال «نشانگان فاست» یکی از عواملی است که با درگیری مفصل مهره کرم باعث ایجاد درد کمر می شود. گرفتگی های عضلانی کمر و بیماری هایی مثل سرطان پروستات و مشکلات کلیه نیز می توانند باعث انتشار درد به کمر شوند. قوس زیاد یا کم کمر از دیگر عوامل درد در این ناحیه است که می تواند در آینده خطر درگیری دیسک های بین مهره ای را افزایش دهد. تشخیص این موارد بسیار مهم است زیرا می توان با درمان به موقع از تبدیل شدن آنها به درگیری دیسک پیشگیری کرد.

رابطه شغل و دیسک کمر

علاوه بر دیسک های بین مهره ای ناحیه کمر، درگیری دیسک های ناحیه گردن نیز می توانند برای افراد مشکل ساز شوند. درگیری دیسک گردن معمولا در خانم ها شایع تر است و درگیری دیسک کم در آقایان بیشتر دیده می شود. البته باید در نظر داشت که تقریبا 80 درصد از افراد جامعه کمردرد را در طول زندگی خود تجربه می کنند که اغلب به دنبال مشکلات دیسک ایجاد می شود. شغل های متفاوت نیز ممکن است درگیری های متفاوتی در دیسک های بین مهره ای ایجاد کنند.

برای مثال آرایشگران بیشتر دچار درگیری دیسک گردن و وزنه برداران و کارگران شاغل در مکان های کم ارتفاع مثل کانال کولر بیشتر دچار درگیری دیسک کمر می شوند. افزایش سن یکی دیگر از عوامل موثر بر درگیری دیسک است. به همین دلیل بیشتر افراد بالای 40 سال، علائم درگیری دیسک را تجربه می کنند.

روش مانیپولاسیون یک نوع درمان دستی است که برای درمان بیماری های ستون فقرات و مفاصل محیطی کاربرد فراوانی دارد. روش مانیولاسیون یک نوع روش غیر جراحی است و نقش موثری در درمان اکثر بیماری های مرتبط با ستون فقرات و مفاصل محیطی دارد. در این مقاله تمام اطلاعاتی که باید در خصوص روش مانیپولاسیون را بدانید را آماده کرده ایم. با ما همراه شوید.

ستون فقرات دارای ساختار و عملکرد متعدد و پیچیده ای است که چالش هایی را در مسیر درمان بیماری های این قسمت از بدن ایجاد می کند. اختلال در یک قسمت از ستون مهره ای، سایر نواحی آنرا متاثر می کند مثلا بیرون زدگی دیسک کمر باعث فشار به مهره ها، مفاصل بین مهره ای (مفاصل فاست) و لیگامان شده و باعث درد و تغییرات پاتولوژیک حاد و مزمن در این ساختارها می گردد به نحوی که گاهی این عوارض ثانویه مشکل اصلی بیمار را تشکیل می دهد. بنابراین ما در درمان دیسک کمر یا گردن نباید فقط به خود دیسک توجه کنیم بلکه ستون فقرات را بعنوان یک کلیت یکپارچه در نظر بگیریم و درمان را به صورت جامع طراحی کنیم تا عملکرد جزء به جزء و کلی ستون مهره ای را ارتقا دهیم.

درمان های دستی مانیپولاسیون بر چه اساسی ایجاد شده اند و چه نتیجه ای دارند؟

درمان های دستی مانیپولاسیون بر اساس عملکرد و دامنه حرکتی طبیعی و نرمال ستون فقرات ایجاد شده است که نتیجه آن نه تنها کاهش درد بلکه بهبود عملکرد ستون مهره ای است. در حیطه درمان های دستی فقط به معلول توجه نمی شود بلکه شناسایی و رفع عامل ایجاد کننده ناهنجاری نیز اهمیت دارد. مثلا چرا فقط یکی از دو همکار که از نظر سنی و شرایط کار و زندگی مشابهند، دچار بیمار دیسک شده است؟ آیا به غیر از عوامل ژنتیک موارد قابل اصلاحی وجود دارد تا از بروز بیماری های ستون فقرات پیش گیری کرد؟ یک محدودیت حرکتی یا عدم تقارن ساختاری و عملکردی در مهره ها می تواند زمینه ساز بسیاری از موارد بیرون زدگی دیسک یا آرتروز کمر و گردن باشد.

درمان های دستی یا مانیپولاسیون

آگاهی متخصصین طب فیزیکی از بیومکانیک بدن انسان و نحوه بوجود آمدن اختلالات فیزیکی در سیستم اسکلتی بدن، راهکارهای درمانی آنها را نیز از طریق روشهای فیزیکی و حرکتی فراهم نموده است. یکی از این راهکارها استفاده از مانورهای حرکتی روی ستون فقرات توسط دستان ماهر پزشک متخصص طب فیزیکی است. این مانورها یا تکنیک های حرکتی را اصطلاحاٌ درمانهای دستی یا مانیپولاسیون می گوئیم.

درمانهای دستی یک روش فوق تخصصی در رشته طب فیزیکی و توانبخشی است. استفاده از این روش نه تنها می بایست بوسیله پزشکان متخصص صورت گیرد، بلکه گذراندن دوره های معتبر آموزشی تئوری و عملی درمانهای دستی نیز الزامی است. موفقیت در انجام این روش درمان علاوه بر دارا بودن شرایط ذکر شده نیازمند تجربه کافی نیز می باشد.

امروزه در دنیا مکاتب مختلفی از رشته های پزشکی در زمینه درمانهای دستی به فعالیت علمی و تحقیقاتی و معالجه بیماران مشغول هستند. از چند سال قبل که رشته تخصصی طب فیزیکی و توانبخشی بعنوان یکی از رشته های تخصصی بالینی پزشکی قدم به عرصه تشخیص و معالجه بیماران گذاشت، انقلابی در مداوای بیماران مبتلا به اختلالات سیستم عضلانی-اسکلتی بوجود آورد.

نتایج درمان از این طریق گاهی بسیار جالب و معجزه آساست. چرا که بدنبال انجام درمانهای دستی اغلب دردهایی که به وضوح دارای منشاء ستون فقرات هستند بصورت تماشایی بهبود می یابند و حتی برخی از اوقات دردهایی که ظاهراً هیچگونه ارتباطی با ستون فقرات ندارند نیز از بین می روند. در ستون فقرات انسان، مهره ها، دیسکهای بین مهره ای، مفاصل بین مهره ها، لیگامانها، تاندونها، عروق، اعصاب و … همگی با نظم بسیار شگرف و دقیقی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و توانمندی ایستایی انسان را فراهم می آورند. هرگونه بهم خوردگی این نظم ولو در حد خیلی کم موجب بروز اختلالاتی از جمله درد می گردد. این علامت یعنی درد ممکن است در همان منطقه از ستون فقرات احساس شود یا در یک ناحیه دیگر تحت عنوان دردهای راجعه بروز کند.

علامت شایع دوم (بعد از درد) محدودیت حرکتی در آن منطقه از ستون فقرات است. بعبارتی دامنه حرکتی قطعات درگیر ستون فقرات در اثر بهم خوردگی نظم ما بین آنها از بین می رود و در بررسی بالینی متوجه علائم یا یافته هایی می شویم که دلالت کامل بر این تشخیص می کند و بعد از انجام مانیپولاسیون یا درمانهای دستی موفق این علائم برطرف می شوند. مهمترین این علائم وجود درد یا حساسیت موضعی در فشار مستقیم بر قطعه درگیر ستون فقرات است و نکته مهم همین دردناک بودن قطعه حرکتی ستون فقرات است (قطعه حرکتی مجموعه 2 مهره ستون فقرات بهمراه تمامی عناصر و ساختمانهای وابسته به آن دو مهره می باشد) و در مرحله بعد و با درجه اهمیت کمتر، محدودیت حرکتی مربوط به آن قطعه حرکتی می باشد.

بر اساس مجموعه این یافته ها، اصطلاح تشخیصی “اختلال عملکرد کوچک بین مهره ای دردناک” بکار میرود. این اختلال غالباً در نتیجه ضربه، فشار، حرکات نادرست، وضعیت های بدنی غلط حین کار و حتی نشستن و ایستادن و خوابیدن غلط ایجاد می گردند. اصطلاح کوچک برای این اختلال از این جهت بکار برده می شود که در رادیوگرافی معمولاً نشانه ای دیده نمی شود. در خیلی موارد نیز اختلالات متعدد و شدید جداگانه ای همچون بیرون زدگی دیسک ما بین مهره ها وجود دارد که در این مورد قطعاً اختلال عملکرد ما بین مهره ها نیز رخ داده است.

تجربیات ما نشان می دهند که اکثر دردهای ستون فقرات ناشی از اختلال عملکرد کوچک بین مهره ای است. سایر علائم یا نشانه های همراه با درد در این اختلال عبارتند از:

افزایش ضخامت پوست که توام با درد در هنگام گرفتن و غلتاندن پوست بوجود می آید (عصب دهی این ناحیه از پوست باید از همان قطعه مهره های دچار اختلال عملکرد باشد)

افزایش تونیسیته عضلانی موضعی (در عضلاتی که عصب گیری آنها از همان قطعه مهره ای دچار اختلال می باشد)

درد یا افزایش حساسیت موضعی در لمس محل اتصال رباط یا تاندون به عضله یا به استخوان

مجموعه نشانه های مذکور تحت نام دیگری بصورت سندرم پوستی رباطی ضریعی عضلانی دردناک قطعه ای یا (Segmental Cellulo-Teno-Periosteo-Myalgia Syndrome) نیز گفته می شود. بنابراین می تواند همه یا بخشی از علائم مربوطه بصورت علائم پوستی، علائم تاندونی، علائم ضریع استخوان یعنی درد یا حساسیت موضعی روی استخوان (ضریع یعنی هر پوست یا همان پرده پوشاننده استخوان) و علائم عضلانی بصورت ضعف یا خستگی یا درد عضلانی را دارا باشند و عامل ایجاد دردهای کاذب عصبی مفصلی و یا احشایی به حساب آیند.

تظاهر دردهای پوستی یا بی حسی و سوزن سوزن شدن پوستی در منطقه بخصوصی از پوست متعلق به همان قطعه ستون فقرات نشانه ای از آزار یا آسیب ریشه عصب نخاعی است و می تواند توجیه کننده دردهای پشتی با منشاء گردنی و یا کمر درد با منشاء ستون فقرات پشتی باشد. از اینروست که در بسیاری از مردم که نشانه های درد واقعی و علائم آزار دهنده همراه با درد را اظهار می کنند تصویر برداری ستون فقرات آنها کاملاً نرمال است و نشان دهنده ضایعاتی نیست که با درد بیمار مطابقت کند.

در چنین مواردی است که پیدا کردن اختلال عملکرد کوچک بین مهره ای یا سندرم پوستی ضریعی رباطی عضلانی دردناک قطعه ای با ارزش بوده و به ما اجازه می دهد بسیاری از دردهای عمومی ستون فقرات با علت نامشخص را که تا کنون معالجه نشده اند (علیرغم مراجعات مکرر به پزشکان و درمانهای گوناگون) به لطف خداوند تشخیص بدهیم و درمان نمائیم و یا بسیاری از حالاتی که تشخیص داده شده اند مانند فتق دیسک بین مهره ای و پیشنهاد اعمال جراحی برایشان داده شده است یا آرتروز مهره ها که درمان خاصی بر ایشان وجود ندارد می توانند از طریق روش درمانهای دستی توسط متخصص طب فیزیکی حاذق و مجرب معالجه شوند.

چه بیماری هایی با درمانهای دستی مانیپولاسیون قابل درمان هستند:

دردهای مزمن گردن

سردردهای با منشاء گردنی

میگرن گردنی

گردن درد حاد (ناگهانی و شدید)

گردن دردهای مکرر

دردهای تیرکشنده از گردن به پشت کتف، شانه یا بازوها و دستها

دردهای مزمن پشت ستون فقرات (پشت قفسه سینه)

دردهای حاد (ناگهانی و شدید) بین دو کتف

رگ به رگ شدن دنده ها

کمر درد مزمن

کمر درد با منشاء دیسک بین مهره ای کمری

کمر درد با منشاء ستون فقرات پشتی (پشت قفسه سینه ای)

کمر درد حاد (ناگهانی و شدید)

درد سیاتیک (پشت ران)

درد عصب رانی (جلوی ران)

بی حسی ناحیه کنار و جلوی ران (مرالژی)

درد دنبالچه

خواب رفتگی اندام های فوقانی

درد آرنج (با منشاء گردن)

درد زانو با منشاء ستون فقرات

درد کاذب احشائی با منشاء ستون فقرات (مانند دردهای جلوی قفسه سینه که با درد قلبی اشتباه می شوند یا دردهای شکمی که با دردهای روده ای، کیسه صفرا و … اشتباه می شوند)

هدف اصلی در درمان های دستی جا انداختن دیسک کمر و گردن

پس هدف اصلی در درمان های دستی برگرداندن ستون فقرات به وضعیت ساختاری و عملکردی طبیعی است که ممکن است بعلت فتق دیسک یا بیماری دیگری از دست رفته باشد. البته در نتیجه ی این اصلاح وضعیت، درد بیمار نیز به مقدار قابل توجهی کاهش می یابد حتی با یک جلسه درمان.

اگرچه دیسک بیرون زده با درمانهای مختلف کمی جمع می شود و اغلب در اولین جلسه درمان، بیمار بهبود قابل توجهی را تجربه می کند اما اصطلاح جااندازی دیسک را نمی توان به کار برد؛ جااندازی غالبا برای مفاصل محیطی بکار می رود. مانند هر روش درمانی دیگر، برای درمانهای دستی، عوارض، موارد ممنوعیت یا احتیاط وجود دارد که پزشک معالج باید به آنها توجه کند تا این درمان عوارضی را بدنبال نداشته باشد.

موارد ممنوعیت انجام درمانهای دستی مانیپولاسیون:

پوکی استخوان شدید، روماتیسم مفصلی، سابقه شکستگی مهره، عفونت یا تومور ستون فقرات، شلی مفصلی شدید، نداشتن مهارت کافی فرد انجام دهنده ،..

تعداد جلسات مورد نیاز متغیر بوده و به نوع بیماری و شدت آن بستگی دارد و معمولا بین سه تا شش جلسه است. محدودیت سنی برای درمانهای دستی وجود ندارد اما در کودکان و افراد مسن با احتیاط انجام می شود.

بعد از انجام درمانهای دستی، ورزشهای مخصوص همان بیماری آموزش داده شده و سایر اقدامات توانبخشی باید صورت پذیرد تا نتیجه درمان طولانی مدت باشد.

پیچ خوردن یا رگ به رگ شدن مفصل مچ پا از جمله شایعترین آسیب های اندام تحتانی است. مفصل مچ پا بیش از هر مفصل دیگر بدن پیچ میخورد و این پیچ خوردگی بیشتر در جوانان و افراد میانسال دیده میشود.

این ضایعه معمولاً در حین ورزش اتفاق میافتد گرچه گاهی در حین راه رفتن روی زمین های ناهموار هم ایجاد میشود.

آناتومی کاربردی مچ پا

ضایعه عمده در پیچ خوردگی مچ پا آسیب لیگامان یا رباط های اطراف مفصل مچ پا است. این لیگامان ها در دو طرف مفصل قرار داشته و مفصل را محکم و سرجای خود نگه میدارند.

لیگامان های مچ پا اجازه میدهند تا استخوان های دو طرف مفصل فقط در جهت های خاصی حرکت کنند و مانع از حرکت و جابجایی استخوان ها در جهات دیگر میشود.

لیگامان ها یا رباط ها بافتهای محکم ولی قابل انعطافی هستند که در موقع حرکت مفصل در جهات خاصی کش میایند و با برگشت وضعیت مفصل به حالت اولیه دوباره به طول اول خود برمیگردند.

وقتی که استخوان های دو طرف مفصل در جهاتی که اجازه حرکت ندارند بیش از حد جابجا شوند ممکن است لیگامان ها تحمل نیروهای وارده را نداشته و پاره شوند. مکانیسم اصلی پیچ خوردن یا رگ به رگ شدن مچ پا هم همین است.

مهمترین رباط های مچ پا در قسمت داخلی و خارجی آن قرار دارند. آسیب رباط خارجی مچ پا بر اثر انحراف شدید مچ پا به سمت داخل بوجود میاید. این آسیب بسیار شایع تر از آسیب رباط داخلی مچ پا است که بر اثر منحرف شدن و چرخش پا به سمت خارج ایجاد میشود.

برحسب شدت آسیب لیگامان ها، رگ به رگ شدن مچ پا را به سه درجه تقسیم میکنند.

•  کشیده شدن خفیف لیگامان

•  پاره شدن نسبی فیبر های لیگامان

•  پارگی کامل لیگامان

تشخیص پیچ خوردگی مچ پا چگونه است

علائم پیچ خوردگی مچ پا شامل درد و تورم در قسمت خارجی مچ پا است. ممکن است کبودی و خونمردگی هم در این ناحیه دیده شود. حرکت دادن مچ پا بخصوص حرکان چرخشی مچ، چه به توسط خود بیمار و چه به توسط پزشک دردناک است.

چون این علائم ممکن است به علت شکستگی مچ پا هم بوجود آید پزشک معالج از مچ پای بیمار رادیوگرافی ساده به عمل آورده و از اینکه شکستگی در ناحیه وجود ندارد مطمئن میشود.

پارگی های شدید لیگامان های مچ پا ممکن است همراه با آسیب غضروف مفصلی سطح بالایی استخوان تالوس باشد به همین علت گاهی اوقات پزشک ارتوپد برای بررسی بیشتر سطح مفصلی استخوان تالوس از ام آر آی استفاده میکند.

رگ به رگ شدن مچ پا با مکانیسم کشش رباط ها در بچه ها نادر است. بروز علائم شبیه رگ به رگ شدن مچ پا در بچه ها اغلب به علت آسیب صفحات رشد پایین درشت نی و نازک نی است.

آسیب این صفحات رشد ممکن است در رادیوگرافی ساده مچ پا بصورت شکستگی صفحه رشد دیده شود. با این حال در اکثر اوقات آسیب صفحات رشد انتهای پایینی درشت نی و نازک نی آثاری در رادیوگرافی مچ پا از خود نشان نمیدهند.

درمان پیچ خوردن ( رگ به رگ شدن و کشیدگی) مچ پا چیست

درمان غیر جراحی

زمان بهبودی رگ به رگ شدن مچ پا معمولا ۶-۴ هفته است و تنها کاری که در این مدت باید انجام داد حمایت از مچ پا است. حتی پارگی های کامل لیگامان هم معمولا با مدتی حمایت از مچ پا بهبود میابند. اقداماتی که برای آسیب های نوع یک لازم است عبارتند از :

•  پای آسیب دیده را به زمین نگذارید

•  سرد کردن مچ پا با گذاشتن کیسه پلاستیکی حاوی خرده های یخ روزی ۴-۳ بار و هر بار ۳۰-۲۰ دقیقه

•  پانسمان فشاری روی مچ پا با بانداژ کشی یا مچ بند کشی

•  بالا نگه داشتن پا بالاتر از سطح قلب در ۴۸ ساعت اول

اقداماتی که برای آسیب های نوع دوم انجام میشود مانند اقدامات آسیب های نوع است به علاوه اینکه مچ پا باید مدتی با یک آتل بیحرکت شود. در آسیب های نوع سوم مچ پا باید بمدت ۳-۲ هفته به توسط گچ گیری بیحرکت شود.

بعد از انجام اقدامات فوق لازم است تا با انجام نرمش های طبی خاص زیر نظر متخصص ارتوپد یا فیزیوتراپ، دامنه حرکات مچ پا را بهبود داد، قدرت عضلات ساق را افزایش داد و مهمتر از همه اینها، نرمش های خاصی را برای افزایش حس درک وضعیت برای مچ پا انجام داد وگرنه احتمال زیادی دارد که بعد از مدتی این پیچ خوردگی دوباره تکرار شود.

در صورتیکه رگ به رگ شدن مچ پا درست تشخیص داده نشده و درمان نشود ممکن است در دراز مدت ایجاد درد مزمن و ناپایداری مچ پا بکند.

درمان جراحی پیچ خورگی مچ پا

بندرت نیاز میشود و فقط در مواردی که بعد از ماهها بازبروری، ناپایداری مچ پا باقی میماند انجام میشود. توسط عمل جراحی لیگامان های پاره شده بازسازی میشوند.

پیشگیری از رگ به رگ شدن مچ پا

 بهترین روش پیشگیری، حفظ قدرت و بالانس و هماهنگی عضلات ساق و کف پا و قابلیت انعطاف مفصل است. به این تکات باید توجه شود

•  قبل از انجام هر ورزشی باید خود را با انجام نرمش های کششی مورد نیاز گرم کرد.

•  روی زمین های صاف راه بروید و بدوید.

•  کفش مناسب به پا کنید.

•  وقتی در حین ورزش احساس خستگی و درد در ساق و مچ پا کردید به ورزش ادامه ندهید.

این اقدامات باید با راهنمایی متخصص ارتوپدی و زیر نظر یک فیزیوتراپ متبحر انجام شوند. در این موارد گاهی اوقات استفاده از کفی خاصی در زیر کفش که قسمت خارجی پاشنه را چند میلیمتر بالاتر بیاورد Lateral heel wedge میتواند مشکلات بیمار را کمتر کند. در صورت عدم بهبودی ممکن است لازم شود تا لیگامان های مچ پا با عمل جراحی بازسازی شوند.

پیچ خوردگی مزمن و مکرر مچ پا به چه علت ایجاد میشود

این دو وضعیت بطور شایعی همراه یکدیگر دیده میشود. در این بیماران معمولا درد و تورم ناشی از پیچ خوردگی مچ پا بطور کامل از بین نرفته و مچ پای بیمار بعدها بطور مکرر پیچ خورده و تورم و درد آن برای چند روز تا چند هفته بیشتر میشود. در بسیاری از مواقع این ماندگاری درد یا تکرار پیچ خوردگی به علت شدت آسیب اولیه است.

علت پیچ خوردگی مکرر و مزمن مچ پا چیست

بعد از هر پیچ خوردگی مچ پا تعدادی از رباط های اطراف مچ پا پاره میشوند ولی با درمان مناسب (شامل مدتی بیحرکت کردن مچ پا) معمولا این رباط های پاره شده دوباره بهم متصل شده و جوش میخورند.

گاهی اوقات بخصوص اگر درمان مناسبی برای بیمار انجام نشده باشد رباط ها جوش میخورند ولی در وضعیت نامناسب. به این معنا که بعد از جوش خوردن طول اولیه خود را بدست نمیاورند. بلند شدن طول رباط موجب لق شدن مفصل و افزایش ناپایداری آن و در نتیجه پیچ خوردگی مکرر میشود.

در پیچ خوردگی مکرر مچ پا ممکن است رباط مچ دچار پارگی شدید و کامل شده باشد و یا ممکن است درمان به درستی صورت نگرفته باشد. علت هر چه باشد نتیجه آن ماندگاری درد و ناپایدار شدن مچ پا به علت از بین رفتن قدرت رباط جانبی است.

در این بیماران در اغلب اوقات دو مشکل دیگر هم وجود دارد. یکی این که عضلات ساق که تاندون آنها از اطراف مچ پا عبور کرده و در حفظ پایداری مفصل کمک میکنند ضعیف میشوند و دیگر اینکه بدنبال آسیب اولیه اعصاب حسی اطراف مفصل هم آسیب میبینند.

اعصاب حسی مفصل بطور دائم اطلاعات دقیقی از وضعیت مفصل به مغز ارسال میکنند. این اطلاعات بصورت غیر ارادی در مغز تحلیل شده و سپس مغز با ارسال دستوراتی به عضلات ساق، که آنهم غیر ارادی است موجب میشود تا بدن در هر لحظه موقعیت خود را بر روی مچ پا متعادل نگه دارد.

با آسیب دیدن این اعصاب مغز به درستی نمیداند وضعیت قرار گیری مفصل چیست و نمیتواند دستورات لازم را به عضلات ساق برای حفظ تعادل مچ پا بفرستد. از طرفی عضلات ساق هم ضعیف شده اند. در این شرایط مچ پا نمیتواند تعادل و پایداری خود را در موقع راه رفتن روی زمین های ناهموار حفظ کند و بطور مکرر دچار پیچ خوردگی میشود.

پیچ خوردن مزمن و مکرر مچ پا چگونه درمان میشود

کنترل

منظور از کنترل، کنترل درد است و از راه های زیر عملی میشود

 اجتناب

منظور از اجتناب، دوری کردن از فعالیت هایی است که شدت درد را افزایش میدهند. از کفش های نامناسب استفاده نکنید. کفش های تنگ یا گشاد، کفش های پاشنه بلند، کفش های با اشکال نامتعارف مناسب نیستند. بهترین کفش آنست که ارتفاع پاشنه حدود دو سانتیمتر داشته و ساق بلند باشد بطوریکه مچ پا را محکم گرفته و تا مدتی مانع از حرکات زیاد آن شود.

استفاده از کفی داخل کفش یا زیر پاشنه کفش بطوریکه قسمت خارجی پاشنه حدود پنج میلیمتر بلندتر باشد Lateral heel wedge ممکن است بتواند با کم کردن کشش روی رباط های آسیب دیده در خارج مچ پا احتمال تکرار پیچ خوردگی را کم کند. سعی کنید روی زمین ناهموار راه نروید و از پله یا نردبان استفاده نکنید.

بازپروری

منظور از بازپروری انجام حرکات نرمشی مناسب است. مهمترین و اساسی ترین روش درمان این بیماری انجام نرمش های مناسب مچ با است. هدف از نرمش ها دو تا است.

در اکثریت قریب به اتفاق بیماران انجام درست اقدامات فوق به مدت کافی میتواند مشکل بمار را حل کند. در مواردی مقاوم به درمان ممکن است عمل جراحی بتواند به بیمار کمک کند. جراحی این بیماران بصورت بازسازی رباط های آسیب دیده اطراف مچ پا است.

احتباس مایع در دوران بارداری یا یائسگی یکی از علل ابتلا به سندرم تونل کارپال است

سندرم تونل کارپال(CTS) شرایط مرتبط با عصب است که باعث ایجاد درد و بی حسی در مچ دست و دست‌ها می‌شود. این بیماری بیشتر در زنان دیده می‌شود. این بیماری بیشتر در بزرگسالانی رخ می‌دهد که کارهایی همچون مونتاژ را انجام می‌دهند. چنین کارگرانی سه برابر بیشتر از سایر افراد در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.

علل ایجاد بیماری سندرم تونل کارپال چیست؟

تونل کارپال گذرگاهی در مچ دست است که عصب مدیان (عصب اصلی دست)، تاندون فلکسور(که انگشت را خم می‌کند) و سایر بافت‌های نرم همچون رباط‌ها و رگ‌های خونی را محافظت می‌کند. بر اساس گفته‌های آکادمی جراحان ارتوپدی در آمریکا؛ سندرم تونل کارپال زمانی اتفاق می‌افتد که بافت‌های احاطه کننده تاندون فلکسور متورم می‌شوند و فشاری بر روی عصب مدیان وارد می‌کنند.

این فشار می‌تواند باعث ایجاد درد در مچ دست و دست شود. سندرم تونل کارپال می‌تواند دلایل بسیار زیادی داشته باشد. برخی از افراد تونل کارپال کوچک تری دارند و این موضوع در کل خانواده دیده می‌شود.

سایر فاکتورهایی که باعث ایجاد این سندرم می‌شود عبارت است از:

تروما یا اسیب به مچ دست که باعث ایجاد تورم شود.

بیش فعالی غده هیپوفیز

کم کاری تیروئید

آرتریت روماتوئید

فشارهای کاری

استفاده مکرر از ابزارهای مرتعش کننده دست

احتباس مایع در دوران بارداری یا یائسگی

توسعه کیست یا تومور در کانال

هنوز شواهد محکمی وجود ندارد که ثابت کند حرکات تکراری و مداوم دست و مچ دست در طول کار می‌تواند باعث بروز این سندرم شود. حرکات تکراری که در کارهای مختلف انجام می‌شود ممکن است با سایر بیماری‌ها همچون بورسیت و التهاب تاندون در ارتباط باشد. فعالیت‌های تکراری همچنین ممکن است در نویسندگان نیز باعث ایجاد درد در دست شود.

نشانه‌ها و علائم سندرم تونل کارپال:

نشانه‌های این سندرم معمولا با آغاز بی حسی در شب به همراه درد در دست آغاز شود. معمولا بیماران با چنین نشانه‌هایی از خواب بیدار می‌شوند و باید دست خود را تکان دهند تا درد تسکین یابد. نشانه‌ها می‌تواند در طول روز نیز وجود داشته باشد. افرادی که نشانه‌هایی همچون بی حسی و درد در این ناحیه را تجربه می‌کنند باید به یک پزشک متخصص مراجعه نمایند. این موارد ممکن است به هنگام برداشتن یا در دست گرفتن یک شیء نیز ظاهر شود. با بدتر شدن شرایط، درد به مچ دست کشیده می‌شود و تا شانه یا داخل دست نیز ادامه پیدا می‌کند. زمانی که این شرایط حاد شود، بیمار ضعیف شدن دست را شاهد خواهد بود.

تشخیص و آزمون سندرم تونل کارپال:

برای تشخیص سندرم تونل کارپل پزشک ممکن است یک معاینه بدنی انجام دهد. بعد از بررسی احساس و قدرت دست، پزشک می‌تواند ازمون‌های بیشتری برای تشخیص انجام دهد. این آزمون‌ها شامل EMG یا ازمون سرعت هدایت عصبی است. یک EMG که الکترومیوگرافی نیز نامیده می‌شود در این شرایط انجام خواهد شد. این آزمون خروجی الکتریکی عضلات را اندازه گیری می‌کند. پزشک یک سوزن کوچک داخل عضلات خاصی قرار می‌دهد. این سوزن‌ها می‌تواند جریان الکتریکی عضلات را شناسایی کند.

ازمون سرعت هدایت عصبی نیز سرعت تکانه‌های الکتریکی در اعصاب را بررسی می‌کند. برای انجام اینکار دو الکترود بر روی سطح پوست قرار می‌گیرد و شوکی به اعصاب فرستاده می‌شود. سرعت بر اساس مسافتی که تکانه طی می‌کند سنجیده می‌شود. این آزمون electroneurography یا EneG نیز نامیده می شود.

تونل کارپال گذرگاهی در مچ دست است که عصب اصلی دست را محافظت می‌کند

پیشگیری از سندرم تونل کارپال:

روش‌های متعددی برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری وجود دارد. نکات زیر را همیشه به خاطر داشته باشید:

زمانی که در حال انجام فعالیت‌هایی هستید که بر روی مچ دست فشار می‌اورد، بهتر است کمی استراحت کنید.

محیط کاری خود را به گونه ای تنظیم کنید که کمترین فشار بر روی مفاصل وارد شود. افرادی که کارهای تایپی را انجام می‌دهند باید کیبورد خود را به گونه ای قرار دهند که مچ دست به هنگام کار با آن دچار فشار نشود.

به حالت بدنی خود در هنگام کار کردن دقت کنید. از خم کردن گردن و عضلات شانه پرهیز کنید. این کار به تدریج اثر بسیار بدی بر روی مچ دست و دست خواهد داشت.

مفاصل خود را ورزش دهید. اینکار از ایجاد سندرم پیشگیری می‌کند.

زمانی که در حال انجام فعالیت‌هایی همچون نویسندگی و تایپ کردن هستید، از نیروی مناسب استفاده کنید. یعنی سعی کنید فشار زیادی بر روی دست یا مچ دست وارد نکنید.

از ابزارهای ارگونومیک استفاده کنید که فشار کمتری به مفاصل وارد می‌کند.